We spreken van risicocommunicatie wanneer u met een arts of patiënt communiceert over de bijwerkingen van een medicijn of de gevolgen van een ongezonde leefstijl. Of u nu face-to-face communiceert of via een artikel op uw website, u heeft het over risico’s met een bepaald doel, namelijk: mensen informeren zodat zij tot een weloverwogen beslissing komen, gedragsverandering, of het maken van een realistische risico-inschatting. Goed om uw risicocommunicatie eens onder de loep te nemen.
1. Communiceren over risico’s is ingewikkeld
Er zijn tal van mogelijkheden om risico’s te presenteren, zoals het tonen van frequenties, percentages, proporties, diagrammen, icon arrays of scenario’s. De keuze van presentatiewijze heeft invloed op hoe mensen een risico interpreteren. Dit illustreert het volgende voorbeeld:
Welk risico is hoger? Kanker doodt 1286 van de 10.000 mensen of kanker doodt 24,14 van de 100 mensen?
De meeste mensen kozen in bovenstaand voorbeeld voor optie één, terwijl de werkelijke kans op kanker lager ligt bij optie één dan bij optie twee (Yamagishi, 1997).
2. Maak bij voorkeur gebruik van frequenties
Natuurlijke frequenties zijn vaak duidelijker voor uw publiek dan percentages. Voorbeeld: ‘vijf op de duizend mensen heeft kans op een longaandoening’ versus ‘0,5% heeft kans op een longaandoening’.
3. Het gebruik van ratio’s leidt tot minder misvattingen
Het is bekend dat ratio’s (3 op de 100) tot minder misvatting leiden dan proporties (1 op de 45). Het onderzoek van Grimes en Snively (1999) bracht dit aan het licht. In dit onderzoek werd deelnemers gevraagd bij twee weergaven van risico’s (ratio en proportie) het grootste risico te identificeren.
Vraag 1: Welk risico is groter?
A) 1 op 384 vrouwen krijgt blaasontsteking
B) 1 op 112 vrouwen krijgt blaasontsteking
Juist geantwoord: 56%
Vraag 2: Welk risico is groter?
A) 2.6 per 1000 vrouwen krijgt blaasontsteking
B) 8.9 per 1000 vrouwen krijgt blaasontsteking
Juist geantwoord: 73%
4. Storytelling leidt meestal tot hogere risicopercepties dan getallen
Verhalen over risico’s leiden vaak tot hogere risico-inschattingen. De levendigheid van de informatie lijkt hierbij een rol te spelen. Bekende soapserie’s als Goede tijden, Slechte tijden, en Onderweg naar morgen worden ingezet om voorlichting te geven over verschillende gezondheidsthema’s zoals veilig vrijen.
5. Fear appeals, gebruik ze met mate
Fear appeals, een techniek die ingezet wordt om angst op te roepen, werkt alleen als er voor mensen een effectieve manier bestaat om dit risico te verminderen en wanneer zij het gevoel hebben dat zij dat zelfstandig kunnen. Wanneer dit niet het geval is hebben mensen de neiging om er op een andere manier mee om te gaan, bijvoorbeeld door het zo snel mogelijk te vergeten. Voorbeeld fear appeal:
Environment Waikato: Please don’t speed
6. Onderzoek uw doelgroep
Wanneer u bovenstaande tips inzet wil dit niet zeggen dat uw doelgroep het risico adequaat gaat inschatten. Dit is namelijk ook afhankelijk van de cognitieve capaciteiten van uw doelgroep. Sommige mensen zijn nou eenmaal minder goed in het interpreteren van grafieken of diagrammen dan anderen. Wanneer blijkt dat uw doelgroep bestaat uit mensen met een lagere rekenvaardigheid is het goed om cijfers te ondersteunen met een visuele weergave, zoals een icon array.
Icon array
Conclusie
We kunnen concluderen dat het communiceren over risico’s gecompliceerd is, toch zijn er zeker een aantal concrete ‘regels’ die die u van dienst zijn bij het communiceren over risico’s. Baseer de keuze op wat aansluit bij uw doelgroep, wat uw doel is, en maak waar mogelijk een combinatie tussen verschillende communicatiemethodes.
Meer weten over hoe u medische data inzichtelijk kunt maken voor uw doelgroep? Medix Publishers gaat samen met u opzoek naar de juiste communicatie methode. Neem vrijblijvend contact op via info@medixpublishers.nl
Gebruikte bronnen:
Yamagishi, K. (1997), When a 12.86% mortality is more dangerous than 24.14%: implications for risk communication. Appl. Cognit. Psychol., 11: 495-506. doi:10.1002/(SICI)1099-0720(199712)11:6<495::AID-ACP481>3.0.CO;2-J
Grimes, D. A., & Snively, G. R. (1999). Patients’ understanding of medical risks: implications for genetic counseling. Obstetrics & Gynecology, 93(6), 910-914.
