Nederland betaalt lang hoge prijzen voor dure geneesmiddelen
Uit een analyse van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) blijkt dat het lang duurt voordat er concurrentie ontstaat voor nieuwe medicijnen. Bij het afgeven van patenten voor nieuwe medicijnen kijkt de overheid niet naar de terugverdientijd voor fabrikanten. De prijzen dalen na het verlopen van het patent met 80 tot soms wel 99 procent. Hierdoor betaalt de samenleving lang een hoge prijs voor deze medicijnen. Voor de analyse Van patent tot concurrentie keek de NZa naar de kosten van zeven dure geneesmiddelen, hoe lang het duurt voordat meerdere partijen ze kunnen gaan aanbieden en wat concurrentie dan doet met de prijs.
Vergelijking duur van patenten
In het overheidsbeleid zien wij geen verband tussen de lengte van het patent en de terugverdientijd. Concurrentie verlaagt de prijzen en daarmee de uitgaven aan dure geneesmiddelen. Het is belangrijk dat de overheid niet langer dan nodig concurrentiebescherming biedt aan fabrikanten. Volgens de brancheorganisatie Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen hebben fabrikanten gemiddeld acht jaar de tijd om de investeringskosten van een nieuw geneesmiddel terug te verdienen. Uit onze analyse blijkt dat de onderzochte geneesmiddelen een terugverdientijd hadden tussen de 14 en 18 jaar.
Concurrentie zorgt voor grote prijsdalingen
Uit onze analyse blijkt dat de prijs van een geneesmiddel na het verlopen van het patent soms daalt met 80 tot wel 99%. Een voorbeeld hiervan is lenalidomide, een middel tegen kanker. Dit middel kwam in 2007 op de markt en de uitgaven stegen in 2020 naar 148 miljoen euro. Nadat het patent verliep in 2022 en er alternatieven beschikbaar kwamen, daalden de uitgaven in 2023 naar 2 miljoen euro. Om tot deze cijfers te komen, bekeek de NZa de bedragen die ziekenhuizen declareren bij zorgverzekeraars. Wij hebben geen inzicht in de bedragen die geneesmiddelenfabrikanten ontvangen.
Bewaken van solidariteit van het zorgstelsel
De NZa monitort al jaren de uitgaven aan dure geneesmiddelen. De uitgaven zijn sterk gestegen en de overheid krijgt hier te weinig grip op. Zorg moet waarde toevoegen aan de gezondheid van mensen en tegen een redelijke prijs beschikbaar zijn. Dit is belangrijk voor de solidariteit van ons zorgstelsel. Op dit moment werkt de NZa samen met de Autoriteit Consument en Markt en Zorginstituut Nederland aan een kader om te komen tot maatschappelijk aanvaardbare uitgaven aan geneesmiddelen. Het advies hierover volgt einde zomer 2025.
