Digitalisering kan zorgsector in 2028 minimaal €1,3 miljard netto opleveren
Digitalisering kan de komende jaren een grote financiële impuls geven aan de gezondheidszorg. Volgens een rapport van strategisch adviesbureau SiRM in opdracht van VWS kan de opbrengst van digitalisering oplopen tot meer dan €1,3 miljard netto in 2028.
De overheid stuurt al jaren aan op meer digitalisering in de zorg. De implementatie en opschaling van digitale en hybride zorg wordt onder meer gestimuleerd via het Integraal Zorgakkoord (IZA), het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) en het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ).
Deze programma’s focussen zich met name op de periode tot en met 2025. Om inzicht te krijgen in mogelijke opbrengsten van digitalisering.
De onderzoekers concluderen dat bij het huidige beleid de inzet van digitale zorg kan leiden tot een minimale bruto opbrengst van €1,9 miljard. Het grootste deel van dit potentieel – €1,3 miljard – wordt gerealiseerd door productiviteitsverbeteringen.
Deze productiviteitsverbetering komt bijvoorbeeld doordat zorgprofessionals minder vaak bij cliënten langsgaan door inzet van zorg op afstand met een tablet of een structuurrobot, of omdat zorg efficiënter geleverd wordt, zoals bij diagnosestelling met behulp van kunstmatige intelligentie.
De overige €600 miljoen bestaat uit uiteenlopende baten, waaronder een afname van de kosten voor medische specialistische zorg. Denk aan de inzet van een heupairbag voor heupfracturen, reductie van polikliniekbezoeken door digitale/slimme vervolgzorg en lagere materiaalkosten door het voorkomen van natte kleding of lakens bij inzet van slim incontinentiemateriaal.
Kijkend naar zorgactiviteiten, zorgt de toepassing van technologie voor de hoogste opbrengsten in de verpleging, goed voor bijna driekwart (73%) van het totaal. Voorbeelden van digitale zorgtoepassingen binnen de verpleging zijn de structuurrobot, medicijndispenser en heupairbag.
Mogelijk nog meer waarde
De onderzoekers plaatsen een belangrijke kanttekening bij hun rekenmodel. Ze gaan uit van de huidige volwassenheid van kunstmatige intelligentie, maar constateren tegelijkertijd dat de ontwikkelingen binnen het vakgebied razendsnel gaan.
“De opbrengsten van AI zijn slechts beperkt meegenomen in geschatte mogelijke opbrengsten”, aldus de onderzoekers van SiRM. “Meerdere rapporten hebben al aangetoond dat het gebruik van AI in de gezondheidszorg veel kansen biedt. Als AI zich verder ontwikkelt in de zorg, dan zal de technologie zorgen voor een toename in de opbrengsten.”
Tegelijkertijd waarschuwen de onderzoekers dat de baten afhankelijk zijn van het laten slagen van huidig beleid. Alleen dan kan de digitale zorg met succes worden opgeschaald door het land. Als belangrijke randvoorwaarden wegvallen, kunnen de baten fors lager uitvallen.
De kosten
Om de toepassing van digitale zorg mogelijk te maken, moeten allerlei kosten worden gemaakt. Het onderzoek schat in dat de directe kosten voor de inzet van digitale zorg zullen uitkomen op minstens €570 miljoen in 2028. Het merendeel hiervan wordt uitgegeven aan materiaal- en softwarelicentiekosten.
Naast structurele kosten zijn er eenmalige investeringen nodig om digitale zorgtoepassingen in gebruik te nemen. Denk aan de aanschaf van een slim horloge voor leefcirkels of het kopen van een medicijndispenser. Dit kost in 2028 naar verwachting ten minste €17 miljoen.
De kosten voor de implementatie van digitale zorg zijn niet meegenomen in de analyse. Het gaat dan onder meer om kosten voor het aanpassen van de ICT-infrastructuur, het opbouwen van de digitale vaardigheid van zorgprofessionals en de kosten voor organisatorische veranderprocessen.
Ondergrens
Zo komt SiRM met aftrek van de kosten onder de streep uit op een netto opbrengst van minimaal €1,3 miljard.
“Passende inzet van digitale zorg vergroot de houdbaarheid van de zorg door betere kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. Passende inzet van digitale zorg verbetert de zorgervaring en vergroot eigen regie. De mogelijke opbrengsten betreffen een ondergrens”, schrijven de onderzoekers.
Het onderzoek van SiRM is gedeeld met de Tweede Kamer. De bevindingen worden door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
