‘Belangrijke stap’ gezet om afbouwen antidepressiva te verbeteren
Vanaf vandaag beschikken artsen, apothekers en patiënten over een uitgebreide handleiding om het gebruik van alle antidepressiva veilig af te bouwen. Veel artsen missen de kennis om mensen hierbij te begeleiden, hoewel deze medicijnen veelvuldig worden voorgeschreven.
De wetenschappelijke beroepsverenigingen van psychiaters, huisartsen, apothekers en patiëntenkoepel Mind hebben daarvoor nu richtlijnen geformuleerd. In 2018 stelden ze al afbouwrichtlijnen samen voor veelgebruikte antidepressiva. Met de nieuwe handleiding is er ook een helder stappenplan voor de overige antidepressiva.
De behoefte aan verbetering van het afbouwproces is groot omdat veel mensen antidepressiva gebruiken. Zo slikken 250.000 mensen ze langdurig. Het gaat dan naast mensen met een depressie ook om mensen met angststoornissen, PTSS of neuropatische pijn.
Voorkomen van terugval vereist precisie
Veel mensen willen op een bepaald moment stoppen. Soms omdat mensen al jaren geen depressie meer hebben gehad en willen proberen of ze ook zonder medicatie kunnen. Andere redenen kunnen de bijwerkingen zijn, zoals traagheid of een verlaagd libido.
Afbouwen is echter niet altijd eenvoudig. Als de afbouw te snel gaat, kunnen mensen terugvallen in een depressie of een psychose. Maar er zijn ook onttrekkingsverschijnselen zoals grieperigheid, slaapproblemen en hartkloppingen. Die zijn niet per se een voorbode van een terugval, maar kunnen wel angst opwekken bij patiënten. Soms moeten de doseringen daarom over een langere periode stapsgewijs verlaagd worden.
Ook kunnen er psychische klachten optreden. Als die een week na de afbouwperiode aanhouden, is er kans op een terugval. Daar moet een arts scherp op zijn.
“Dus in deze handleiding wordt naast richtlijnen rondom de doseringen ook uitgelegd op welke signalen artsen moeten letten om tijdens het afbouwen op tijd te zien of er een terugval dreigt”, vertelt Eric Ruhe. Als psychiater aan het Radboudumc en namens de beroepsvereniging van psychiaters schreef hij mee aan het document.
‘Belangrijke stap’
“Op deze manier hopen we dat meer artsen het aandurven om mensen te begeleiden. Want als je de stappen volgt, zal je een heel eind komen. En als je er niet uitkomt, kun je overleggen met een psychiater of apotheker. Dat is ook het mooie van deze multidisciplinaire handleiding, het is echt een gezamenlijke onderneming van de verschillende disciplines.”
Ook psychiater en hoogleraar Christiaan Vinkers van het Amsterdam UMC, die niet betrokken was bij het samenstellen van de handleiding, is enthousiast. “Dit kan echt een belangrijke stap zijn in het breed toegankelijk maken van de mogelijkheid van afbouwen, mits dat verstandig is. Het zal lang niet bij iedereen kunnen.”
Als medeoprichter van een van de weinige gespecialiseerde afbouwpoli-klinieken doet zijn stem ertoe. “Je ziet sinds tien jaar dat er een kentering in het denken over afbouwen is. En deze handleiding is daarvan een concreet voorbeeld”, aldus Vinkers. “Vroeger waren artsen vooral blij dat er een goedwerkend medicijn was. Over afbouwen werd toen nauwelijks nagedacht. Die tijd is voorbij.”
